دو ماه و مرگ چهار تن پس از بازداشت: به مصونیت از مجازات عاملان پایان دهید

مرگ اخیر یکی از هواداران بزرگترین گروه صوفی در تهران، چهارمین مرگ در زندان‌های ایران طی دو ماه اخیر است.

هادی قائمی مدیر کمیپن بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفت: «این ضالمانه‌ است که زندانیان در زندان‌های ایران در حال مرگ هستند.» او اضافه کرد: «این افراد پس از اینکه بازداشت شدند* جان خود را از دست دادند، و هیچ‌کس نمی‌داند چه اتفاقی افتاده است. چنین سطحی از فقدان شفافیت قابل پذیرش نیست.»

طیبه راجی دختر محمد راجی، درویش گنابادی که بین روزهای ۱ اسفند ۱۳۹۶ تا ۱۴ اسفند ۱۳۹۶ در بازداشت پلیس تهران بود، به کمپین گفت که می‌خواهند از مقامات ایرانی شکایت کنند.

طیبه راجی به کمیپن گفت: «ما وکیل گرفته‌ایم و پی‌گیری می‌کنیم چون مرگ پدر من به دلیل ضربه‌هایی است که به او وارد کرده‌اند.» او ادامه داد: « این جنایت باید روشن شود و تقاضای کالبدشکافی داریم.»

او همچنین گفت: «او به خاطر اعتقاد خودش رفت و هشت سال برای این مملکت جنگید و من فکر می‌کردم به حرمت این سال‌ها حداقل او را تحت مراقبت‌های پزشکی قرار می‌دهند.»

طیبه راجی گفت: «امروز(۱۲ اسفند ۱۳۹۶) که بعد از پی‌گیری دامادمان با ما از آگاهی تماس گرفتند گفتیم تقاضای کالبدشکافی داریم و هیچ چیزی را قبول نمی‌کنیم. گفتند فردا صبح بروید پزشکی قانونی کهریزک. ما هیچ خبری نداریم که دقیقا چه اتفاقی افتاده چه بلایی سر پدر من آمده. در این مدت حتی نگذاشتند ملاقات کنیم اگر هم کما بوده و وضعیت‌اش خوب نبوده حداقل حقوق شهروندی ما این بود که اطلاع داشته باشیم و بتوانیم او را ببینیم.»

مقامات ایرانی ادعا کردند که محمد راجی در اعتراضات دراویش «مجروح» شده، اما از پذیرفتن مسوولیت‌شان در خصوص مرگ او سرباز زدند. اینکه چه زمانی راجی درگذشته است همچنان نامشخص است و معلوم نیست که او در بازداشتگاه درگذشته است و یا در بیمارستان، خانواده او می‌گویند او پس از اینکه توسط ماموران بازداشت شده، درگذشته است.

در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۶ خبرگزاری فارس‌ که وابسته به سپاه پاسداران از سوی یک منبع اگاه گزارش داد: «یک منبع آگاه با اعلام کذب بودن خبر فوت یکی از دراویش در زندان اوین یا پلیس آگاهی گفت: هیچ گونه فوت مربوط به اعضای فرقه دراویش در حین تحقیق نداشته‌ایم. فرد مورد نظر در شب حادثه در همان خیابان پاسداران در درگیری مجروح شده و به بیمارستان بقیه‌الله منتقل شد، اما فوت کرد.»

در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۹۶ دادستان تهران نیز مرگ راجی در زمان «تحقیقات» و یا تحت بازجویی را تکذیب کرد اما او به این واقعیت اشاره نکرد که محمد راجی در  زمان مرگش در بازداشت بوده است.

هادی قائمی گفت: «چه تعداد دیگری از مردم باید در زندان‌ بمیرند تا مقامات ایرانی به صدای‌های داخل و خارج از ایران توجه کنند و یکتحقیقات مستقل را در این زمینه شروع کنند؟»

دسترسی نداشتن خانواده راجی به او تا مرگ 

طیبه راجی که خود در همان زمان در بازداشت بود اما دیرتر آزاد شد به کمیپن گفت، مقامات ایرانی از دادن هر گونه اطلاعی به خانواده راجی تا قبل از مرگش سر باز زدند.

او گفت: «من خودم آنجا بودم مرا جلوتر از بابا بردند اما من دیدم که بابا زخمی و با صورتی خونی روی زمین افتاده. ولی دیدم که دست‌اش را تکان داد و فهمیدم که زنده است.»

راجی ادامه داد: «مرا چهار و نیم صبح بازداشت و به وزرا بردند و ساعت ۱۲ شب آزاد کردند اما از روز واقعه هیچ خبری از پدرم نداشتیم و هیچ تماسی از او دریافت نکرده بودیم. هرکجا هم که مراجعه کردیم به ما خبری ندادند. زندان فشافویه هم که رفتیم همان دم در به ما گفتند سربازان بالای زندان برای خانواده‌های دراویش اگر بیایند پی‌گیری کنند حکم تیر دارند و شما بروید خانه ما به شما خبر می‌دهیم.»

محمد ارجی یکی از ۳۰۰ نفر درویشی است که بعد از درگیری خشونت‌آمیز بین دراویش و پلیس در تاریخ اول اسفندماه ۱۳۹۶ بازداشت شد.

در جریان درگیری میان دراویش و نیروهای امنیتی و انتظامی، سه پلیس و دو عضو بسیج با اتوبوس، ماشین‌های سمند و پراید زیر گرفته شده و کشته شدند. از آن زمان تا کنون امامان جمعه در خطبه‌های خود از دراویش به عنوان  تروریست و جاسوس نام می‌برند.

ایت‌الله علم‌الهدی امام جمعه‌ی تندروی شهر مشهد در خطبه‌های نماز جمعه روز چهارم اسفند ۱۳۹۶ خود گفت:‌ «…جریان نابه‌کار جاسوسی دشمن زیر پوشش حفاظت محیط زیست و جاسوسی موشکی سرپوش گذاشته شود و برای همین این غائله را برپا کرد و اینها باید شدیداً براندازی شوند زیرا امنیت مردم را هدف قرار داده‌اند.»

دراویش گنابادی اسلام را به روش دیگری تفسیر می‌کنند که به تفسیر حاکمان مستقر شیعی در ایران متفاوت است. جمهوری اسلامی هر نوع نگاه متفاوت به اسلام را به عنوان یک تهدید برای حاکمیت شیعه تلقی می‌کند. اعضای گره دراویش صوفی را بازداشت و آنها را به دلیل اعتقادات خود از دانشگاه اخراج می‌کند.

بر اساس گزارش وب‌سایت مجذوبان‌نور، وب‌سایتی که اخبار دراویش گنابادی را منتشر می‌کند، درگیری بین پلیس و تظاهرات کننده‌ها در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۶، مقابل  پاسگاه پلیس، پس از آن شکل گرفت که پلیس به تظاهرات کننده‌هایی که درخواست آزادی یکی از دراویش بازداشت شده را داشتند حمله کرد. 

این وب‌سایت همچنین گزارش داد که محمد راجی جانباز جنگ ایران و عراق بود که در طول این جنگ فرمانده بسیاری از عملیات‌های جنگ در سپاه پاسداران کردستان را به عهده داشت. او در سال ۱۳۸۲ سپاه را ترک کرد به عنوان یک کشاورز در مظهرآباد، روستای در نزدیکی علیگودرز در استان لرستان زندگی می‌کرد. 

فرهاد نوری، فعال حقوق دراویش در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۶ به کمپین گفته بود که حدود ۱۷۰ نفر از اعضای این گروه به دلیل جراحت‌ در اثر ضرب و شتم توسط پلیس و نیروهای امنیتی در بیمارستان بستری شدند.

مرگ‌های اخیر زندانیان تحت بازداشت در شرایط بسیار مشکوکی رخ داده است که موجب نگرانی درباره بدرفتاری با زندانیان، به ویژه پس از انتشار بیانیه رسمی مقامات ایرانی که گفته بودند زندانیان در اثر «خودکشی» مرده‌اند، شده است.

مقامات ایرانی ادعا کردند که مرگ سینا قنبری در زندان اوین در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۹۶ و وحید حیدری در بازداشتگاه مرکزی اراک در همان ماه، خودکشی بوده است.

کاووس سیدامامی، استاد دانشگاه و محقق حیاط وحش و شهروند دوملیتی (ایرانی-کانادایی) در زندان اوین درگذشت و ادعا شد که او در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۹۶ خودکشی کرده است. درخواست خانواده او و کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل برای یک تحقیقات مستقل از طرف مقامات ایرانی نادیده گرفته شد.

هادی قائمی گفت:‌«امامان جمعه از درگیری بهمن ماه دروایش استفاده می‌کنند تا کل این افراد را خشونت طلب معرفی کنند، چیزی که تنها می‌تواند به تنش‌ها اضافه کند و موجب سو استفاده بیشتر شود.»

قائمی افزود: «اکنون بیشتر از همیشه باید تلاش شود تا  به جای دادن چک سفید امضا به نیروهای امنیتی برای استفاده از خشونت و فشار بیش از حد بر معترضین، از دراویش و زندانیان محافظت شود.»

کمپین بین االمللی حقوق بشر در ایران

همسر محمد حبیبی معلم زندانی: نگران سلامت او هستیم

محمد حبیبی، از اعضای هیأت مدیره کانون صنفی معلمان ایران، دوازدهم اسفندماه، مقابل مدرسه‌ای که تدریس می‌کرد، با خشونت بازداشت شد.

به گفته همسر این معلم بازداشتی، هنگامی که مأموران، محمد حبیبی را برای بازرسی منزل می‌برند، بار دیگر مورد ضرب و شتم مأموران قرار می‌گیرد. خدیجه پاک‌ضمیر، همسر محمد حبیبی، در گفت‌وگو با رادیو فردا می‌گوید که از وضعیت محمد حبیبی خبری ندارد و نگران سلامت اوست.

خانم پاک‌ضمیر، آقای حبیبی چه زمانی بازداشت شدند؟

ایشان روز شنبه، دوازدهم اسفند و جلو درِ مدرسه بازداشت شد.

شیوه بازداشت همسر شما به چه صورت بوده؟

حول و حوش ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ در حالی که مدرسه تعطیل شده بوده و دانش‌آموزان در حال خارج شدن از مدرسه بوده‌اند، یک عده لباس شخصی با نشان دادن چند ثانیه‌ای برگه‌ای به آقای حبیبی، گفته‌اند که شما بازداشت هستید و بر اساس همین برگه و بدون ارائه کارت شناسایی، گفته اند که ما مجوز ورود به منزل را به منظور تفتیش خانه داریم.

آقای حبیبی هم گفته‌اند من همسرم در مدرسه هستند و ساعت ۲ تعطیل می‌شوند، منتظر ایشان بمانیم تا بیایند. آنها با زدن اسپری فلفل به چشم آقای حبیبی او را وادار به سوارشدن به ماشین می‌کنند و در راه هم که با مقاومت آقای حبیبی مواجه می‌شوند، به رویشان کُلت می‌کشند و به ایشان دستبند می‌زنند.

بعد از بازداشت آقای حبیبی، همسر شما، ایشان را به منزل آورده‌اند برای بازرسی منزل. آنجا دقیقاً چه اتفاقی افتاده؟

داخل ساختمان و در دربِ ورودی منزل، چنان او را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند که همسایه‌ها به پلیس اطلاع می‌دهند. بعد هم با زور وارد منزل می‌شوند و کل خانه را تفتیش می‌کنند. من زمانی رسیدم که آنها در منزل بودند و آقای حبیبی را با دستبند و یک چشم به شدت مجروح و ورم کرده دیدم. خود ایشان همه ماجرا را گفتند و آنها گفتند خودش مقصر بوده.

خانم پاک ضمیر، مأمورانی که آقای حبیبی را بازداشت کردند از کدام نهاد بودند؟ آیا حکم بازرسی از منزل را هم داشتند؟

لباس شخصی بودند، برگه‌ای داشتند که بالایش نوشته شده بود قرارگاه ثارالله، و وقتی من از ایشان حکم خواستم گفتند که همین برگه است.

آیا مشخص هست علت بازداشت آقای حبیبی چه بوده؟

هنوز نگفته‌اند؛ این بازداشت از دو جنبه برای ما و معلم‌ها حائز اهمیت است: اول این که آقای حبیبی فعالیتشان کاملاً صنفی و قانونی و مسالمت‌آمیز بوده؛ به همین خاطر ما اصلاً دلیل این بازداشت را متوجه نمی‌شویم. جنبه دوم هم خشونت به کار رفته توسط ضابطین در این بازداشت است که اصلا به هیچ وجه توجیه‌پذیر نیست.

خانم پاک‌ضمیر، همسر شما آقای حبیبی در کدام مدرسه و در چه زمینه‌ای تدریس می‌کنند؟ فعالیت‌هایشان در کانون صنفی معلمان در چه حوزه‌ای بوده؟

ایشان در هنرستان اندیشه شهریار از توابع تهران تدریس می‌کنند، در رشته جوشکاری. حوزه فعالیت‌هایشان در کانون صنفی در حوزه آموزش و پژوهش است، به صورت نوشتن یادداشت و مقاله آموزشی و صنفی.

چند سال است که آقای حبیبی معلم هستند؟

ایشان ۱۸ سال سابقه خدمت رسمی در آموزش و پرورش به صورت معلم را دارند.

آیا در طول فعالیت‌های آقای حبیبی، نهادهای امنیتی یا قضایی ایشان را تهدید یا احضار کرده بودند؟

بله. چندین بار تهدید و احضار شده بودند.

خانم پاک ضمیر، آیا می‌توانید مشخص کنید و بگویید که دلیل این احضارهای آقای حبیبی از سوی این نهادهای امنیتی چه بوده؟

این احضارها دقیقاً قبل از برگزاری تجمعات صنفی بوده، که معمولاً قبل از برگزاری این تجمعات، آقای حبیبی را به همراه دیگر فعالان صنفی می‌خواستند، و از آنها می‌خواستند که این تجمعات را در حقیقت لغو کنند.

آیا از روزی که همسر شما بازداشت شده، تماسی داشته‌اند یا مطلع هستید کجا نگهداری می‌شوند؟

یک تماس دو دقیقه‌ای داشتند. نه، ما اصلاً تا این لحظه نمی‌دانیم ایشان کجا نگهداری می‌شود. خودش هم نمی‌دانست.

در طول مدتی که آقای حبیبی بازداشت شدند آیا شما یا خانواده به نهادهای قضایی مراجعه کردید برای این که کار ایشان را پیگیر باشید و ببینید آنها چه می‌گویند؟

بله، به شعبه دو بازپرسی دادسرای مقدس اوین مراجعه کردیم اما تا حالا هیچ اطلاعی به ما نداده‌اند.

و آیا آقای حبیبی به وکیل هم دسترسی دارند؟

در این مرحله ما اصلاً با بازپرس دیداری نداشتیم ولی در صورتی که به ما اجازه بدهند آماده معرفی وکیل هستیم.

خواسته شما از نهادهای امنیتی یا قضایی که آقای حبیبی را بازداشت کرده‌اند چیست؟

با توجه به سطح خشونتی که در هنگام بازداشت اِعمال شده بود، ما الان به شدت نگران جان آقای حبیبی هستیم و این نگرانی‌مان وقتی زیادتر می‌شود که ما در حال حاضر اصلاً هیچ اطلاعی از وضعیت ایشان نداریم و متأسفانه اخباری هم که طی روزهای گذشته در مورد برخی زندانیان شنیده می‌شود، نگرانی ما را چندبرابر کرده. همچنین ما نگران پرونده‌سازی برای ایشان هستیم.

رادیو فردا