بی‌خبری مطلق از بازداشت شدگان محیط زیستی، بازجویی‌های چندساعته از کاوه مدنی

خانواده فعالان محیط زیست بازداشت شده به کمپین حقوق بشر در ایران گفته‌اند که در بی‌خبری مطلق از وضعیت آنها به سر می‌برند.

بیش از ۲۰ روز است که چندین تن از فعال محیط زیست و کارکنان و مدیران موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» حیات وحش پارسیان در بازداشت به سر می‌برند و خانواده‌های شان می‌گویند که بعد از انتشار خبر جان باختن کاووس سیدامامی در زندان اوین، هیچ یک از بازداشت شدگان تماسی با خانواده‌های شان نداشته‌اند و تماس‌های کوتاه برخی از بازداشت شده‌ها هم قطع شده است. تا کنون اسامی هشت تن از این بازداشت‌شدگان اعلام یا رسانه‌ای شده است ولی مشخص نیست آیا افراد دیگری هم علاوه بر اسامی مطرح شده بازداشت شده‌اند یانه.

یک منبع آگاه هم خبر از بازجویی‌های چند ساعته از کاوه مدنی، معاون بین‌المللی، نوآوری و مشارکت اجتماعی فرهنگی سازمان محیط زیست توسط اطلاعات سپاه داده است. مهدی پرپرنچی، خبرنگار شبکه‌ بی‌بی‌سی‌ فارسی در توییتی اعلام کرد:‌ «گفته می‌شود کاوه مدنی، معاون بین‌الملل سازمان محیط زیست که در یک پیام ویدئویی خبر از آزادی خود داده بود، دیروز به اتفاق ماموران به محل کار خود آمده و وارد اتاق خود شده و بعد از حدود دو ساعت، به اتفاق ماموران محل را ترک کرده است. پیام اینستاگرامی نیز در حضور ماموران منتشر شده است.» مشخص نیست که او بازداشت است یا نه.

محمود صادقی، نماینده مجلس هم از بازداشت آقای مدنی خبر داده بود. منبع آگاه به کمپین گفت: «کاوه مدنی در روزهای شنبه و یکشنبه تحت بازجویی‌های چند ساعته بوده است.» هنوز مشخص نیست که محور بازجویی‌ها از آقای مدنی چه بوده و چه اتهامی متوجه او شده است. کاوه مدنی، روز دوشنبه، ۲۳ بهمن ماه با انتشار ویدیویی زنده در صفحه اینستاگرام خود گفته که به دفتر کارش بازگشته و دسترسی به حساب‌های کاربری ایمیل، توییتر و تلگرام اش قطع شده است.

همزمان خانواده‌های بازداشت شده‌ها به کمپین گفته‌اند که نمی‌دانند آنها در چه شرایطی به سر می‌برند و به شدت نسبت به وضعیت سلامتی آنها نگران هستند. آنها گفته‌اند: «حداقل انتظار ما یک تماس است که بفهمیم بچه‌های ما سالم هستند.»

کاووس سید امامی، استاد جامعه‌شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق و مدیر عامل موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» است که طبق نوشته فرزندش، در تاریخ چهارم بهمن ماه بازداشت شده و در تاریخ ۱۹ بهمن ماه خانواده مطلع از مرگ او با عنوان «خودکشی» شده‌اند. با این حال مشخص نیست که کاووس سیدامامی تحت چه شرایطی مورد بازجویی قرار گرفته و تحت چه شرایط فیزیکی و روانی در زندان اوین نگهداری شده و چگونه برای فردی که از صحت کامل جسمی و روانی برخوردار بوده است چنین اتفاقی افتاده است. مساله‌ای که نگرانی‌ها درباره وضعیت سایر بازداشت شده‌ها را دامن زده است.

امیرحسین خالقی و نیلوفر بیانی، کارشناسان حیات وحش و سپیده کاشانی همسر هومن جوکار و سرپرست فعالیت‌ها و مشاور سابق برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد، در روزهای اول بازداشت با خانواده‌های خود تماسی کوتاه داشته‌اند اما بعد از انتشار خبر جان باختن کاووس سیدامامی هیچ تماسی نگرفته‌اند. هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، طاهر قدیریان دانشمند جوان «انسان و کره مسکون» یونسکو، سام رجبی کارشناس محیط زیست و مراد طاهباز عضو هیات مدیره میراث پارسیان و تبعه ایرانی امریکایی که همگی از کارکنان و مدیران موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» هستند از لحظه بازداشت تاکنون هیچ تماسی با خانواده‌های خود نداشته‌اند.

پی‌گیری‌های خانواده‌ها از مراجع قضایی هم تاکنون بی‌پاسخ مانده است. عضو خانواده یکی از از بازدداشت شدگان به کمپین گفت: «هیچ جوابی نمی‌دهند. می‌گویند در حال بازجویی هستند و منتظر باشید خودمان خبر می‌دهیم.  ما حتی نمی‌دانیم کدام بند زندانی هستند. تا پیش از انتشار خبر اقای سیدامامی حتی درباره اتهامات هم به ما جواب نمی‌دادند اما بعد از مصاحبه دادستان به مسوولان هم گفته‌ایم که ما به بچه‌هایمان ایمان داریم و اینها هیچ کار اشتباهی در زندگی‌شان نکرده‌اند و این وصله‌ها به آنها نمی‌چسبد.»

عباس جعفری‌دولت‌آبادی، دادستان تهران روز شنبه ۲۱ بهمن ماه از «شناسایی و بازداشت چند متهم مرتبط با یک پرونده جاسوسی» خبر داده است. دادستان تهران گفت: «این افراد در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند.» به گفته او این افراد با «رصد اطلاعاتی یکی از نهادهای امنیتی کشور» دستگیر و توسط «دادستانی تهران» بازداشت شده‌اند.

یک منبع نزدیک به سام رجبی از جمله بازدداشت‌شدگان به کمپین گفت: «سام رجبی و امیرحسین خالقی مدت‌ها بود که با موسسه پارسیان همکاری نداشتند اما آنها را هم با کارکنان و مدیران پارسیان بازداشت کرده‌اند. متاسفانه خانواده‌ها هم در شرایط بدی به سر می‌برند. از طرفی نگران سلامتی بچه‌های شان هستند و حتی نمی‌دانند بچه ها زنده هستند یا خدای ناکرده چه اتفاقی برای آنها افتاده که حتی یک تماس کوتاه هم اجازه نمی‌دهند از طرف دیگر به شدت تحت فشار امنیتی هستند و به آنها گفته شده کوچکترین حرفی بزنید پرونده‌های بازداشت شده‌ها سنگین تر می‌شود.»

به گفته این منبع آگاه به بازداشت‌های اخیر فعالان محیط‌زیست، این افراد  توسط اطلاعات سپاه بازداشت شده‌اند.

در گفت‌وگو با افراد مطلع و نزدیک به خانواده‌های بازدداشت شدگان کمپین مطلع شده است که خانه‌های افراد بازدداشت شده را در روزهای چهارم و پنجم بهمن تفتیش کرده‌اند. این بازدداشت همراه با توقیف وسائل شخصی، کتاب و جزوه‌های کاری افراد بوده است.  عضو یکی از خانواده‌های بازدداشت شده به کمپین گفت: «کلی کتاب و دست نوشته و هارد کامپیوتر برده‌اند که متعلق به دیگر اعضای خانواده‌ها بوده به عنوان مثال از خانه سام رجبی، کتاب آموزش زبان عبری دکتر ارفعی را برده‌اند که مال دکتر پرویز رجبی پدر سام بوده. حالا می‌گویند اینها جاسوس هستند، کتاب و دست نوشته سند جرم است؟»

دکتر پرویز رجبی ایران‌شناس، تاریخ‌پژوه، نویسنده و مترجم برجسته ایرانی است که جمعه ۲۱ بهمن ماه سال ۱۳۸۹ در سن ۷۲ سالگی بر اثر عوارض ناشی از سرطان در منزلش در تهران درگذشت. او ده‌ها جلد کتاب درباره تاریخ ایران و ایران شناسی تالیف و ترجمه کرده و هزاره‌های گمشده، سده‌های گمشده، تاریخ خط میخی تاریخ باستان و جشن‌های ایرانی از جمله اثار او هستند.

درحالیکه خانواده‌های بازداشت شدگان و افکار عمومی نگران وضعیت بازداشت شدگان هستند، مسوولین قضایی و امنیتی و سازمان زندان‌ها هیچ توضیحی درباره وضعیت و محل نگهداری آنها ارائه نمی‌دهند. این در حالی است که رسانه‌های امنیتی و دادستان تهران و رییس دادگستری استان تهران بازداشت شده‌ها را متهم به جاسوسی کرده‌اند. سازمان محیط زیست ایران تاکنون سکوت اختیار کرده است.

کمپین بین االمللی حقوق بشر در  ایران