نویسندگان ممنوع از قلم؛ عقب‌نشینی ارشاد در برابر نهادهای اطلاعاتی

عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد به بهانه ارائه گزارشی از عملکرد هشت ماهه‌اش در عرصه سیاست‌های نشر کتاب در ایران، فرصتی به دست آورد که به تعرض‌های رسانه‌ای که از اواخر مرداد ماه از سوی برخی رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران به مدیران فرهنگی دولت روحانی اعمال می‌شد پاسخ دهد. پاسخ معاونت فرهنگی ارشاد چنین بود: اعلام عقب‌نشینی در برابر نهادهای اطلاعاتی.

نشست خبری معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، شنبه ۸ شهریور ماه در سالن اجتماعات شورای‌ عالی فرهنگ عمومی برگزار شد. در این نشست علی شجاعی ‌صایین (رئیس اداره کتاب)، محمود رضا برازش (مدیرکل اداره چاپ و نشر)، نجف‌قلی میرزایی (مدیرعامل خانه کتاب)، علی‌اصغر سیدآبادی (مدیر دفتر برنامه‌ریزی) و مهدی قزلی (دبیر بنیاد شعر) عباس صالحی را همراهی کردند.

به گفته صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد در چند ماه گذشته در صدد بوده با نهادهای امنیتی به تعامل برسد و با این‌حال از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشت ماه سال جاری به این‌سو، فشارهایی از سوی این نهادها بر وزارت ارشاد اعمال می‌شده است.

صالحی سپس به صدور مجوز برای چهار اثر از رضا براهنی و کتابی درباره اسماعیل خویی اشاره کرد که دستاویزی برای تهاجم رسانه‌ای به او فراهم آورده بود. او گفت: «ما به مُر قانون عمل می‌کنیم و فهم ما از ضوابط مصوب شورای انقلاب فرهنگی این است که تنها به محتوا توجه کنیم، اما اکنون بحث‌هایی در رسانه‌ها مطرح شده و برخی گفته‌اند که باید به نام مؤلف هم توجه کرد.»

با وجود آنکه حسن روحانی وعده داده بود که نویسنده‌ای در ایران ممنوع از قلم نباشد و علی جنتی، وزیر ارشاد و محمود علوی، وزیر اطلاعات هم ۱۱ اسفند (۲ مارس) با هم دیدار و در این‌باره توافق کرده بودند، صالحی خبر داد که وزارت ارشاد درباره برخی نویسندگان خود را تابع هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال قرار داده است.

احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان و امام جمعه تهران ۱۲ اردیبهشت ماه سال جاری گفته بود: «نباید به کتابی که ضد اسلامی است مجوز چاپ داده شود. کتاب نویسنده بی‌پروا، بی‌اعتقاد و لاابالی نباید منتشر شود.»

اکنون به گفته صالحی هرگاه مجوز کتابی برای نویسنده‌ای صادر شود، اما آن نویسنده ممنوع از قلم باشد، اثر او پس از صدور مجوز در هیئت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال، یک بار دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در بهمن ماه ۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی اعضای هیئت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال و کودک را معرفی کرد. احمد واعظی (رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم )، محمدعلی مهدوی‌راد (مدیر گروه علوم قرآن و حدیث)، رضا مختاری (مدیر مؤسسه شیعه  شناسی قم)، محسن مؤمنی (رییس حوزه هنری) و مهدی خاموشی (رئیس سازمان تبلیغات اسلامی‌) برخی از اعضای هیئت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال‌‌اند.

صالحی در نشست رسانه‌ای معاونت فرهنگی ارشاد در توجیه عقب‌نشینی معاونت فرهنگی ارشاد در برابر فشار نهادهای اطلاعاتی و رسانه‌های آنان گفت: «اگر ما نظر خود را عوض می‌کنیم، نشان‌دهنده وجود فشارها نیست. ما هر کتابی را به هیئت نظارت ارجاع نمی‌دهیم. اما باید بگوییم که رأی ما رأی نهایی نیست و هیئت نظارت بر کتاب تصمیم‌گیرنده است.»

او همچنین گفت: «مجری قانون فکر کرده که نیازی به توجه به اسم نویسنده نیست، اما برخی از قانون‌گذاران در بحث‌هایی با رسانه‌ها گفته‌اند که آن‌ها جور دیگری فکر کرده‌اند.»

در روزهای گذشته برخی رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران و بیت‌ رهبری در هم‌آوایی با یکدیگر وزارت ارشاد را به سهل‌انگاری متهم کرده بودند و از عباس صالحی خواسته بودند همچنان ممنوع‌ از قلم بودن برخی نویسندگان و شاعران ایرانی را از نظر دور ندارد.

زمانه