خط قرمز دراویش، بی احترامی به بزرگانشان و مزار سلطانی است

دکتر مصطفی آزمایش: خط قرمز دراویش، بی احترامی به بزرگانشان و مزار سلطانی است

فرزانه بذرپور         
  جرس: دکتر نورعلی تابنده، قطب صوفیان سلسله دراویش گنابادی است که در هفته گذشته توسط اداره اطلاعات به اتهام مشارکت در دفن غیربهداشتی مردگان!! برای بازجویی احضار شد. دکتر تابنده تولیت مزار سلطانی در شهرستان بیدخت گناباد را برعهده دارد. قبرستانی که اجداد ایشان و بزرگان دراویش گنابادی در آنجا از سالیان دور مدفون هستند و زیارتگاهی است برای اهل بیدخت که از سراسر جهان برای زیارت به آنجا میروند. ممنوعیت دفن مردگان در گورستان بیدخت حکمی بود که چند سال قبل حکومت برای محدود کردن دراویش گنابادی صادر کرد و فشار را تا آنجا رساند که حذف نام گناباد از نقشه جغرافیا هم مطرح شد.

نورعلی تابنده ملقب به مجذوبعلیشاه ،از زمان تخریب حسینیه دراویش به اجبار در تهران ساکن است و با انتشار خبر احضار او ، سیلی از دراویش در اعتراض به رفتار حکومت در بیدخت گناباد به تحصن نشستند. دکتر آزمایش سخنگوی دراویش گنابادی در خارج از کشور در گفتگو با جرس هشدار می دهد که اگر قرار باشد دکتر تابنده را تحت فشار قرار دهند تمام پیروان سلسله نعمت اللهی در ایران و در جهان قطعا و بی تردید به اعتراض بلند خواهند شد.

جناب دکتر تابنده از چه سالی به عنوان قطب دراویش گنابادی برگزیده شدند و طریقه انتخاب در طریقت گنابادی چگونه است؟


 
با عرض سلام خدمت شما و خوانندگان سایت جرس، و با آرزوی توفیق . جناب دکتر نور علی تابنده ، از افراد صاحب نام ملی- مذهبی بودند که همیشه دوشادوش سایر آزادیخواهان ایران برای حقوق دموکراتیک مردم مبارزه می کردند و از دوستان مرحوم بازرگان، آیت الله طالقانی و جناب عبدالعلی بازرگان بودند. فعالیت های ایشان در چارچوب مبارزات مدنی و دموکراتیک به نحوی بود که تمام وقت ایشان را فعالیت های دانشگاهی گرفته بود. اما بعد از اینکه برادر زاده ایشان حاج آقا علی تابنده، ملقب به محبوب علیشاه به طرز بسیار مشکوک و مرموزی در سن 52 سالگی چشم از جهان فرو بستند. عموی ایشان دکتر نور علی تابنده بنابر وصیت عموی ایشان عهده دار طریقه عرفانی گنابادی شدند و از 12 سال پیش سرپرستی  را عهده دار هستند. و از آن زمان فعالیت های فرقه از لحاظ علمی و فرهنگی در ایران و سایر نقاط جهان گسترش پیدا کرده است. در زمینه چاپ و نشر کتاب و انتشار فصلنامه تخصصی "عرفان ایران" مجموعه کارهایی است که در دوره ایشان انجام شده است و یکی از جدی ترین نقاطی که مورد توجه قرار گرفته خرافه زدایی است. این شخصیتی که در چارچوب فعالیت های فکری و سیاسی بودند در مسند عرفان مشعل فروزانی شده است که به تصوف ایرانی گرما بخشیده است.


چرا به ایشان می گویند مجذوب علیشاه؟

لقب آقای دکتر نور علی تابنده، مجذوب علیشاه است و این جزو رسوم درویشی است و متصوفه شاگردان مکتب تحول جوهری هستند و سبب آن نور خدا به قلوب می رسد و در حقیقت بر اساس اسما نام جدیدی داده می شود که جنبه طریقتی محسوب می شود نفر قبل محبوب علیشاه بوده است و قبل تر رضا علیشاه.


جناب تابنده از اعضای فعال ملی مذهبی بودند و حضور ایشان در دولت بازرگان و نزدیکی ایشان به نهضت آزادی و سابقه زندان ایشان در پی امضای نامه ای معروف به نود امضایی به هاشمی رفسنجانی گوشه ای از فعالیت های سیاسی و اجتماعی ایشان قبل از برگزیده شدن به قطب دراویش بوده است، آیا حساسیت حکومت به دراویش به دلیل شخصیت و دیدگاه های آزادیخواهانه جناب تابنده بوده است؟

مخالفت با دراویش ازسوی افرادی متحجر و عقب مانده است که با هر چه اندیشه عقیدتی دشمن هستند. از سال 84 این مخالفت ها شکل جدیدی گرفت و حالت استفاده از بیل و بولدزر و بسیجی در آمد و این ارتباطی به مشکل آنها با شخص آقای مجذوب علیشاه ندارد. مشکل اینها با اصل دگر اندیشی عقیدتی و فکری است که سرکوبش همه اقلیت ها و تمدن های قومی و عقیدتی ایران را دربر گرفته است . مشکل با شخص آقای نورعلی تابنده باعث این مسائل نشده است .


این سوال را ازاین لحاظ پرسیدم که دراویش همیشه غیر سیاسی بودند و همیشه دوری گزیدن از سیاست در آنها مشهود بوده چه طور شده که اکنون مشمول فشار و محدودیت سیاسی از سوی جمهوری اسلامی شده اند؟

دراویش همان طوری که گفتید متصف به جدایی دین از سیاست هستند اما به معنای این نیست که درویش خودش را از فعالیت های اجتماعی دور کند. شرکت در انتخابات و رای دادن و دفاع از عقیده و نظر داشتن اینها جزو حقوق انسانی و اساسی است. متاسفانه در ایران وقتی از حقوق خودشان صحبت می کنیم می گویند کار سیاسی می کنی. دراویش کار سیاسی نمی کنند اما دراویش شهروند هستند و باید از حقوق شهروندی برخوردار باشند و از خودشان دفاع می کنند. اما این را می گویند کار سیاسی.


اخیرا دکتر تابنده از سوی اطلاعات احضار شدند. آیا این احضار و بازجویی اولین بار است که صورت می گیرد و اصلا این احضار صورت گرفته یا ماموری برای بازپرسی و بازجویی آمده است؟

الان متاسفانه دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی از قوه قضاییه برای ایجاد خفقان حداکثر استفاده را می کنند قبلا در سال 86 این ماموران اطلاعات و دستگاه امنیتی به منزل ایشان و حریم خصوصی دکتر تابنده تجاوز کردند بدون اجازه قضایی و ایشان را بردند و آدم ربایی کردند. اما اینبار به آن وضع عمل نکردند و ایشان را احضار کردند و برای ایشان احضاریه فرستادند و البته به دستور اداره اطلاعات در شهرستان گناباد دادستان برای ایشان احضاریه به نیابت صادر کرده است و این احضاریه از سوی شعبه 43 دادسرای تهران صورت گرفته است. اما به خود ایشان ابلاغ نشده و به منزل هم ابلاغ نشده بلکه به کتابخانه ای که متعلق به دراویش است ابلاغ شده و احضاریه را به دست سرایدار آنجا دادند و گفتند این را ببرید بدهید به آقا . البته دکتر غلامرضا عظیمی وکیل ایشان اقدام کردند و گواهی پزشک بردند که امکان تشریف فرمایی ایشان به دادسرا نه در گناباد و نه تهران نیست و این احضاریه غیر قانونی است. فعلا قضیه تا اینجاست، اما اگر قرار باشد که بخواهند فشار بیاورند و بخواهند از طریق قوه قضاییه دکتر تابنده را تحت فشار قرار دهند تمام پیروان سلسله نعمت اللهی در ایران و در جهان قطعا بلند خواهند شد و اعتراض خواهند کرد. این تردیدی ندارد.


مسوولان نظام یکبار این تجربه را داشتند و حضورچهار هزار نفری دروایش در مقابل مجلس در سال 86 را مشاهده کرده اند. اما خبردار شدیم که در پی احضار آقای تابنده دروایش گنابادی تحصن کردند و از جاهای مختلف ایران به گناباد رفتند و چادر زدند، این تحصن به کجا رسید آیا همچنان دراویش در آنجا متحصن هستند و آیا قصد ادامه تحصن را دارند؟

این تحصن دراویش در گناباد ادامه دارد و در صحن مزار سلطانی در شهر بیدخت که مرقد چهارتن از اقطاب سلسله گنابادی است و آنجا زیارتگاه اهل دل و تصوف است . دراویش آنجا رفته اند و ساکن شده اند و چادر برده اند و هستند و به نحوه عملکرد دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی در مورد اسائه ادبی که ممکن است خدای نکرده به بزرگان تصوف و عرفان بخواهد صورت بگیرد اعتراض می کنند و آنها آنجا هستند و نظر به اینکه افرادی شاغل اند و خانواده دارند یک عده بر می گردند و یک عده جدید جای آنها را می گیرند و از سراسر ایران به آنجا می روند. تحصن در صحن سلطانی به همان صورت روز اول برپاست و این هم بار اول و دوم نیست که دراویش نعمت اللهی توانایی خودشان را برای تجمع اعتراضی نشان داده اند که در کوتاهترین مدتی چندین هزار نفر از پیروان آنها می توانند در یک نقطه جمع شوند و اعتراض کنند.


واکنش ماموران اطلاعاتی و انتظامی شهرستان گناباد به این تحصن چه بوده چون تجمعات دراویش در دفعات گذشته با خشونت مواجه می شد و حتی چندین تن از دراویش دستگیر شدند؟

تا این لحظه هنوزتعرض و تجاوزی از سوی نیروهای بسیج و ماموران دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی به متحصنین صورت نگرفته و به همین دلیل درگیری تا امروز پیش نیامده است.


قدری درباره تجمعات دراویش بگویید و اینکه چگونه دروایش توان این چنینی برای تحصن دارند و آیا این تحصن ها نتیجه ای هم داشته است ؟

یک نمونه این تحصن ها در مورد جناب محجوبی رخ داد . همین که ایشان وارد اصفهان شدند یک دفعه ماموران اطلاعات ریختند در منزلی که سکنی داشتند و پنج نفر از ارداتمندان ایشان بودند و آقای محجوبی را دستگیر کردند و به زندانی در اصفهان بردند. به فاصله دو ساعت از دستگیری ایشان، زندان اصفهان به محاصره دراویش در آمد که خواهان آزادی آقای محجوبی شدند. صبح ایشان آزاد شدند و در زندان نماندند به خاطر اینکه سیل جمعیت از همه جای ایران به طرف اصفهان جاری شد و در کوتاهترین مدت جمعیت به چند هزار نفر رسید و ماجرا را ختم کردند. دراویش دو تا خط قرمز دارند یکی اسائه ادب نسبت به بزرگانشان و خدای نکرده اسائه ادب نسبت به جناب نورعلی تابنده و دیگری شکستن حریم مزار سلطانی. اگر بخواهند ازاین خط قرمز عبور کنند با اعتراض سراسری دراویش در داخل و خارج کشور مواجه می شوند.جناب تابنده فرمودند که دراویش در محبت مثل آب زلال هستند و در مقاومت علیه ظلم مثل سنگ خارا.


در اخباری که از دراویش می بینیم هر وقت ظلمی علیه دراویش اتفاق افتاده سیلی از دراویش در محل حاضرشدند و جمعیت به گونه ای بوده که در پی هر حادثه ای تجمعات دراویش را شاهد بودیم آنچه جای سوال است که چه طور این تعداد دراویش از خبرها مطلع می شوند؟ اطلاع رسانی چگونه صورت می گیرد با این وصف که رسانه ای در اختیار ندارید؟

الان شیوه های اطلاع رسانی کم نیست و به خصوص با سایت ها و رسانه های شنیداری و دیداری که اخبار را پخش می کنند و تلاش می کنند که اختناقی که نظام می خواهد ایجاد کند را بشکنند، دراویش هم با توجه به این مساله تمام تلاششان این است که این جو اختناق را بشکنند و با حدا کثر توانایی خودشان از طریق رسانه در سراسر دنیا اطلاع رسانی کنند و غفلت نکنند از اتفاقی که در خانه درویشی در دورترین نقطه ایران افتاده است.


نظر شما راجع به عرفان کاذبی که در سطح جامعه رایج است و شاید شکل و فرم هایی که صوفیان داشته اند را به صورت دروغین تقلید کرده باشند و آن محتوا را ندارند چگونه است؟

به طور کلی بحث دگر اندیشی عقیدتی جزو حقوق بشر است و بشر همیشه اندیشمند بوده است و نمی شود قوه اندیشه کسی را در چارچوب خاصی قرار داد. به همین دلیل بحثی که در حوزه علمیه و مدرسین این حوزه انجام شد و عرفان های کاذب را مطرح کردند نامقبول است. اصولا عرفان کاذب یعنی چه ، چه کسی می خواهد این را تشخیص دهد. بحث ما درباره تصوف به عنوان یکی از باسابقه ترین نحله های اندیشه است و اگر بخواهیم بحث عرفان کاذب را عنوان کنیم این بحث یک بحث کاذب است . آیا مقصود از عرفان کاذب ،عرفان های غیر ایرانی است که به ایران آمده ؟ من با این بحث موافق نیستم. باید یک بحث فرهنگی و دموکراتیک انجام دهیم . این آقایان که بحث عرفان کاذب را مطرح کرده اند تخصصی هم در این زمینه ندارند.


 و سخن آخر:

در پایان این را بگویم که دراویش اهل جنگ و خشونت نیستند اما اگر بخواهند به آنها ستم کنند ایستاده اند و از حقوق اجتماعی خود و هموطنان شان دفاع می کنند و اتحاد نیرومندی هم بین آنها وجود دارد که تا پای جان از حقوقشان دفاع خواهند کرد.

با تشکر از فرصتی که در اختیار جرس گذاشتید.