اعدام، اشتباه‌ترین روش است / سارا شمس

بسیاری از حقوقدانان ایرانی معتقدند که در پرونده‌هایی مانند پرونده صفیه غفوری، زنی که به جرم قتل عمد به اثبات نرسیده، به دار آویخته شد، معیارهای حقوقی و قضاییِ مورد قبول حکومت ایران نیز نقض شده است؛ اما آنچه که در این بین بسیار حائز اهمیت است این است که تبلیغات مسموم و جهت دار رسانه‌های وابسته به حکومت ایران طی مدت زمانی مدید این تصویر را در ذهن شهروندان ایرانی ساخته است که مجازات اعدام روشی صحیح برای دفاع از شهروندان در قبال بروز جرائم است و از این رو، صدور حکم اعدام برای یک قاتل، مستند ساز و یا فعال سیاسی به منزله حمایت از جامعه و موجودیت آن تلقی می‌شود.

اشتیاق شدید افرادی که هنگام اجرای حکم اعدام در مورد قاتل میدان کاج تهران و یا سارقین مسلح در محل اجرای حکم اجتماع می‌کنند و با دوربین تلفن‌های همراه خود از این صحنه‌ها فیلمبرداری می‌کنند تا حد بسیار زیادی نتیجه همین رویکرد رسانه‌ای و تبلیغاتی است که به نوعی با تکیه بر ترس‌های روان‌شناختی افراد، آن‌ها را وادار به تایید حرکتی مانند سلب حق حیات از یک انسان می‌کنند.

از سوی دیگر، بخش‌هایی از جامعه ایران که هنوز به باورهای شریعت اسلام اعتقاد دارند، تصور می‌کنند که چون خداوند مالکیت جان انسان‌ها را بر عهده دارد و هم او صدور حکم قصاص و سلب حیات را در ازای قتل و سلب حق حیات جائز دانسته است، می‌توان و باید این مساله را نوعی حکم الهی نیز تلقی کرد و از این اجرای اعدام نزد متدینین یک امر مقدس شناخته می‌شود، در حالی که با نگاهی عمیق‌تر در می‌یابیم، همین تلقی از مساوی بودن اعدام و قصاص با حکم الهی، به نوعی ناشی از فهم اشتباه و به سخره گرفتن شعور افراد توسط روحانیت و تبلیغات دینی حکومت ایران است که امکان درک انسان گرایانه و تبیین آن از سوی اندیشه ورزان را از بین برده است.

یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که در راستای مبارزه مدنی و مسالمت آمیز برای حذف اعدام باید برداشته شود، این است که اندیشه ورزان و نخبگان فکری ایرانی، عقل شهروندان را در این زمینه به یاری بطلبند و این باور را به طور جدی در ذهن یکایک افراد جامعه مطرح کنند که «اعدام اشتباه‌ترین روش دفاع از انسان‌ها و جوامع است».

نویسنده: سارا شمس (سمیرا نصیری)