فهرست محدودیت های ۸ ساله دانشگاه تهران با مدیران امنیتی

انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران با صدور بیانیه ی مهمی خطاب به وزیرعلوم، ضمن ویرانه خواندن وضعیت کنونی دانشگاه ها، به فهرست «محدودیت هایی که در ۸ سال گذشته به واسطه حضور مدیران امنیتی» در دانشگاه به وجود آمده اشاره کرده و خواستار بازسازی وضعیت پیش آمده شد. فرهاد رهبر، رییس دانشگاه تهران دارای سوابقی امنیتی بوده است.

متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ

در حقیقت کسانى که گفتند پروردگار ما خداست‏ سپس ایستادگى کردند فرشتگان بر آنان فرود مى‏آیند [و مى‏گویند] هان بیم مدارید و غمین مباشید و به بهشتى که وعده یافته بودید شاد باشید (فصلت- ۳۰)

مقدمه

دانشگاه در سال های گذشته همانند جامعه گرفتار دولتی بود که هر آنچه در تضاد با خود بود را حذف می کرد. رویکرد حذفی دولت در طول ۸ سال از دانشگاه ویرانه ای ساخت که بازسازی آن نیاز به زمان و تلاش بسیاری دارد. کنش جمعی شهروندان ایرانی در انتخابات ۲۴ خرداد، ثمره ای امیدبخش به همراه داشت که روزنه های امید را در جامعه گشوده کرد و وجدان جمعی جریحه دار شده را تا حدی التیام بخشید.

فرایندی طولانی پس از بر سر کار آمدن دولت طی شد تا گزینه ای به عنوان وزیر علوم انتخاب شود که هم مورد خواست دولت باشد و هم مجلس شورای اسلامی بهانه ای برای رد کردنش نداشته باشد. رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به رضا فرجی دانا، می تواند نقطه آغاز فرایند اصلاحات در دانشگاه باشد. مطالبه به حق دانشگاهیان از وزارت علوم تغییر روندهای ناصوابی است که دولت گذشته بنا نهاد و امروز بهانه مدیران دانشگاه برای تصمیمات غیرعرفی و غیر منطقی شان شده است.

در طول این سال ها فشارهای دولت در زمینه های مختلف وضع نابسمانی را در دانشگاه ایجاد کرده است. مطالبه از وزیر علوم منتخب، بررسی دقیق وضعیت موجود دانشگاه و تلاش برای نیل به اهداف دانشگاهیان و ایجاد محیطی اخلاقی و به دور از محدودیت های امنیتی در دانشگاه است. لازم است در این بررسی ها تمام تغییراتی که در آئین نامه ها و قوانین مرتبط با دانشگاه شده است بررسی شود و راهی برای احقاق حقوق مغفول مانده دانشگاهیان پیدا شود. در ادامه برخی از مهمترین محدودیت هایی که در ۸ سال گذشته به واسطه حضور مدیران امنیتی در دانشگاه بوجود آمده است را ذکر می کنیم:

یکم: وضعیت عمومی دانشگاه

۱- استقلال دانشگاه: مدیریت دانشگاه در سال های گذشته با دخالت های گاه و بی گاه نهادهای غیرمرتبط به دانشگاه همراه بوده است. این دخالت ها زمانی آسیب عمیق تری به دانشگاه وارد می کرد که نهادی امنیتی با نگرش تنگ نظرانه قصد ایجاد محدودیت در دانشگاه را داشت. وابستگی اقتصادی نهاد دانشگاه به دیگر نهادهای دولتی و حاکمیتی سبب دخالت های افراد غیرمتخصص در دانشگاه شده است. تا زمانی که افرادی که تخصص ندارند و الزامات آکادمیک را درک نکرده اند برای دانشگاه در بیرون از فضای دانشگاهی تصمیم می گیرند، استقلال نهاد دانشگاه تامین نخواهد شد.

۲- شیوه جذب دانشجو در مقاطع تحصیلی مختلف: برای جذب دانشجو در مقاطع تحصیلی مختلف نیاز است تا راهکاری متناسب با منطق آکادمیک بر اساس شایستگی های علمیطراحی شود. در طول سال های گذشته نگاهی جانبدارانه و ایدئولوژیک به مقوله علم و جذب دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی سبب شده است تا افراد بسیاری که شایسته حضور در مقاطع تحصیلی بالاتر بودند، به علت داشتن تفکری متفاوت نسبت به مسئولان، از تحصیل محروم شوند. همین روند سبب شده است که روابط، جایگزین ضوابط شود و افرادی جذب مقاطع تحصیلات تکمیلی شوند که شایستگی حضور در دانشگاه را ندارند. در همین راستا در طول سال های گذشته دفتری در وزارت علوم، برخی از قبول شدگان در مقاطع تحصیلات تکمیلی را بعد از کنکور مورد بازجویی قرار داده و در این فرایند برخی را از ادامه تحصیل محروم کرده اند.

۳- سهمیه بندی و تفکیک جنسیتی در پذیرش دانشجویان:جای تاسف فروان است که سال های گذشته سهمیه بندی های جنسیتی و تفکیک جنسیتی در برخی از رشته ها و دانشگاه ها موجب حذف و یا اعمال محدودیت های غیرعادلانه در پذیرش دختران در دانشگاه شده است. این روند که به اسم اسلامی سازی دانشگاه صورت گرفته است، نه اسلامی است و نه اخلاقی و انسانی، بلکه ظلم آشکاری است به دخترانی که قصد ورود به دانشگاه را دارند. این تصمیمات و همچنین روند ناصواب بومی گزینی در دانشگاه ها که با سیاست گذاری برخی نهادهای کلان فرهنگی و علمی انجام می شود، سبب شده است که وجهۀ علمی نهاد آموزش عالی در کشور مخدوش شود.

۴- کمیته های انضباطی: برخوردهای امنیتی با دانشجویان در کمیته های انضباطی و حتی در بیرون از دانشگاه توسط نهادهای امنیتی در طول سال های گذشته مشکل اساسی دانشجویان شده و سکوتی مرگبار را بر فضای دانشگاه حاکم کرد. رفتار مسئولین کمیته های انضباطی با دانشجویان، تغییرات غیرمنطقی آئین نامه کمیته انضباطی، محدود کردن حقوق دانشجویان در دفاع از خود و تصمیم گیری در غیاب دانشجویان در این سالها سبب شده است که ظلمی آشکار به دانشجویان وارد شود.

۵- امکانات رفاهی دانشجویان: خوابگاه دانشجویی باید محیطی امن و آرام برای دانشجویان فراهم کند. دانشجو خوابگاه را خانه خود فرض می کند. محیط دانشگاه نیز باید امکانات لازم برای ارائه به دانشجویان را داشته باشد. اما در سال های اخیر به بهانۀ کمبود بودجه وضعیت رفاهی دانشگاه روز به روز بدتر شده است.

۶- امکان پژوهش در دانشگاه: در سال های گذشته کم کردن بودجه پژوهشی در دانشگاه سبب شده است که دانشگاهیان امکان کمتری برای انجام پژوهش های علمی داشته باشند. علاوه بر این محدودیت دسترسی به برخی از پایگاه های داده های علمی و ممنوعیت ارتباط با برخی از مراکز علمی دنیا سبب ایجاد محدودیت در انجام پژوهش شده است. در برخی موارد برخوردهای امنیتی با پژوهشگران سبب کم شدن رغبت دانشجویان به انجام پژوهش های علمی شده است.

۷- رؤسای دانشگاه و معاونین آنها: روند انتخاب ریاست دانشگاه و دانشکده ها باید بر مبنای انتخابات عمومی و خرد جمعی اعضای هیئت علمی باشد. اما تغییراتی که در قانون ایجاد شده است و انتصابی کردن رؤسای دانشگاه ها سبب شده است در موارد متعددی افرادی در مسئولیت قرار گیرند که مورد خواست اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان نیستند. به سبب حضور این افراد در دانشگاه، معاونین آنها نیز از بین افرادی انتخاب می شوند که بیش از آنکه مدیرانی لایق باشند، مریدانی مطیع هستند که خواسته های مدیران بالادستی را تامین می کنند و عملکردشان در تضاد با خواست دانشگاهیان است. تصمیمات در دانشگاه به عنوان نهادی مدنی باید بر مبنای خرد جمعی و در فرایندی دمکراتیک اتخاذ شود.

۸- خروج نخبگان: در حال حاضر تعداد زیادی از دانشجویان برای ادامه تحصیل و به دست آوردن موقعیت های پژوهشی، کشور را ترک می کنند. اصلی ترین عوامل خروج نخبگان از کشور کمبود امکانات و نیز ایجاد فضای امنیتی در دانشگاهها بوده است. لازم است شرایط به گونه ای فراهم شود که دانشجویان در داخل کشور بتوانند فعالیت پژوهشی مورد نیاز خود را انجام دهند.

۹- مبهم ماندن وضعیت پرونده کوی دانشگاه: تهاجم به خوابگاه دانشجویان دانشگاه تهران در سحرگاه ۲۵ خرداد ۸۸ که البته مسبوق به سابقه هم بود، از جمله رخدادهای دلخراش چند سال گذشته بوده است. انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران از آن زمان تا کنون همواره پیگیر حقوق دانشجویان مظلوم و خواهان برخورد با مسببین واقعی این جنایت بدون مصلحت سنجی های رایجو فارغ از دادگاه های تشریفاتی و برخوردهای رسانه ایبوده است.اما این مهم در عمل محقق نگردید و در باب محاکمه عاملان، اطلاع رسانی دقیقی به مردم صورت نگرفت. دانشگاهیان هنوز منتظر شنیدن پاسخ های قانع کننده و اعلام رسمی محاکمه و برخورد با عاملان این جنایت هستند.

دوم: وضعیت اعضای هیئت علمی و اساتید

۱- جذب و گزینش هیئت علمی دانشگاه: هجمه به دانشگاهیان و به ویژه اهالی علوم انسانی در سال های اخیر زمینه اعمال محدودیت و رویه های غیرعلمی در پذیرش متقاضیانِ تدریس و گزینش هیئت علمی دانشگاه ها را فراهم کرده است. بدبینی به دانشگاه، تحت لوای اسلامی کردن آن، موجب شده است تا شاخص های غیرعلمی و انتساب های جریانی مبنای ورود نیروهای جدید به دانشگاه گردد. این شیوه جدید جذب اعضای هیئت علمی با ابهاماتی جدی همراه است. ایجاد «امتیاز فرهنگی» به عنوان یکی از شاخصه های جذب و پذیرش اساتید، با فضای علمی دانشگاه همخوانی ندارد و اجبار اساتید به شرکت در برخی کلاس های فرهنگی، نوعی بی احترامی به اساتید فرهیخته کشورمان می باشد. در مورادی در طول این سال ها مدیران دانشگاهی برای جذب برخی افراد در هیئت علمی، اقدام به تغییر قوانین دانشگاه کرده اند و یا با معیارهای سلیقه ای و سیاسیمانع ورود برخی از نخبگان به فضای علمی کشور شده اند.اگر سنجشی دقیق از سطح علمی اساتید دانشگاه در سال ۸۴ و سال ۹۲ صورت گیرد، قطعا کاهش سطح علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه مشهود خواهد بود.

۲- محدودیت، برخورد، حذف و بازنشستگی اجباری اساتید دانشگاه: برخوردهای امنیتی با نخبگان، روشنفکران و اساتید دانشگاه، روند غلطی است که در این سال ها بارها تکرار شده است. در طول چهارسال گذشته نهادهای انضباطی درون دانشگاه با همکاری نهادهای امنیتی و قضایی بیرون دانشگاه سناریوی حذف برخی از اساتید از دانشگاه را پیش بردند. بسیاری از اساتید دانشگاه که فعال سیاسی و اجتماعی بودند، به دلیل فعالیت های مستقل از فعالیت علمی شان هزینه های گزافی دادند و از کرسی های تدریس و تحقیق محروم شدند. این برخوردها در موارد متعددی به شکل بازنشستگی های خودخواسته و اجباری بروز پیدا کرده است. حتی برخی اساتید به دلیل ایراد سخنرانی در برنامه ای که مجوز مسئولین دانشگاه را نیز داشته است مورد مواخذه و حتی محاکمه قرار گرفتند.

لازم است که در وزارت علوم شرایطی فراهم شود تا اساتیدی که از کرسی تدریس و تحقیق حذف شده اند به دانشگاه بازگردند تا فضای علمی دانشگاه بازیابی شود و وجهه علمی خدشه دار شده دانشگاه بازسازی شود.

۳- نظارت بر اعضای هیئت علمی: با توجه به روند غیرعلمی و نامناسب جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه ها در طول ۸ سال گذشته و عدم توجه به صلاحیت علمی اساتید، نیاز است تا معیارهای مناسبی برای سنجش سطح علمی اعضای هیئت علمی لحاظ گردد تا ضمن پیشگیری از برخوردهای سلیقه ای، از افت وضعیت علمی دانشگاه نیز جلوگیری شود.

سوم: تشکل های دانشجویی

۱- محدودیت در فعالیت تشکل های دانشجویی و فرهنگی: در سال های اخیر فشارهای زیادی بر تشکل ها و کانون های دانشجویی نظیر شوراهای صنفی، انجمن های علمی و تشکل های منتقدی چون انجمن اسلامی دانشجویان وارد شده است. به گونه ای که بسیاری از این انجمن ها و تشکل ها تعطیل گشته یا توسط نهادهای قدرت تغییر ماهیت پیدا کرده اند. ایجاد محدودیت و سنگ اندازی در برگزاری برنامه های علمی، فرهنگی و سیاسیِ دانشجویی و برخورد با متولیان برگزاری این برنامه ها، فضای دانشگاه را به محیطی رخوت آلود بدل کرده و از پویایی فضای دانشگاه کاسته است.

امروز در دانشگاه های کشور تقریباً اثری از تشکل ها و گروه های منتقد نمانده و تشکل های موجود نه تنها بازنمود تکثر در دانشگاه نیستند، بلکه صرفاً گروه هایی متعدد هستند که صدای واحدی از آنان به گوش می رسد. این در حالی است که جریان ها و سلایق دیگری هستند که به دلیل تحمل اندک مسئولان، امکان فعالیت قانونی و نظام مند در دانشگاه را نمی یابند. می توان گفت در چند سال گذشتهکه سخت ترین دوران برای فعالان دانشجویی بوده است، اوج زیر پاگذاشتن قوانین موضوعه و آرمان های انقلاب اسلامی را شاهده بوده ایم. به گونه ای که تیغ نظارت و محدودیت، اعتراض تشکل های همسو با قدرت را نیز در پی داشته است.

۲- برخوردهای انضباطی و قضایی با فعالان دانشجویی: در سال های اخیر به دلیل نگاه امنیتی و تنگ نظرانه به دانشگاه و فعالیت های دانشجویی، حضور در تشکل های دانشجویی و فعالیت دانشجویی با هزینه های فراوانی همراه شده است. مقایسه فعالیت های دانشجویی در دوره اصلاحات و سال های ۸۴ تا ۹۲ نشان دهنده افزایش حیرت آور محدودیت ها، تنگ نظری ها و نظارت های بی ضابطه است. تعداد پرونده های قضایی تشکیل شده و تعداد بیشمار دانشجویان ستاره دار قابل مقایسه با دوره های پیشین نیست.

در وزارت علوم باید توجه ویژه ای شود تا دانشجویانی که ناعادلانه از ادامه تحصیل بازمانده اند و یا «ستاره دار» نامیده شده اند، به دانشگاه بازگردند و بتوانند ادامه تحصیل دهند.

موخره:

در اینجا تلاش کردیم گوشه ای از دردهای دانشگاه در این سال ها را بیان کنیم و بخشی از مطالبات دانشگاه از وزیر علوم منتخب را نشان دهیم. اما آن چیزی که اهمیت دارد، شکل گیری اراده ای در وزارت علوم است که بتواند این مطالبات را پی گیری کند و روندهای غیرعرفی و غیرمنطقی ای که در دانشگاه حکفرما شده است را تغییر دهد.

«امید بذر هویت ماست؛ بذری که با نخستین باران شروع به روییدن می کند و جان هرکسی را که هنوز ایرانی باقیمانده است، به اهتزاز در می آورد، تا از نو خود را در سرنوشت این خاک شریک بداند». در طول این سال ها امید به آینده و تغییر در وضع موجود سبب شده است که چراغ فعالیت های دانشجویی خاموش نگردد و امروز پس از ایجاد تغییر در کشور این امید رنگ و بوی تازه ای یافته است و دانشجویان در انتظار ایجاد تغییر در دانشگاه هستند.

والعاقبه للمتقین

انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران

منبع :ندای سبز آزادی