دو ماه و مرگ چهار تن پس از بازداشت: به مصونیت از مجازات عاملان پایان دهید

مرگ اخیر یکی از هواداران بزرگترین گروه صوفی در تهران، چهارمین مرگ در زندان‌های ایران طی دو ماه اخیر است.

هادی قائمی مدیر کمیپن بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفت: «این ضالمانه‌ است که زندانیان در زندان‌های ایران در حال مرگ هستند.» او اضافه کرد: «این افراد پس از اینکه بازداشت شدند* جان خود را از دست دادند، و هیچ‌کس نمی‌داند چه اتفاقی افتاده است. چنین سطحی از فقدان شفافیت قابل پذیرش نیست.»

طیبه راجی دختر محمد راجی، درویش گنابادی که بین روزهای ۱ اسفند ۱۳۹۶ تا ۱۴ اسفند ۱۳۹۶ در بازداشت پلیس تهران بود، به کمپین گفت که می‌خواهند از مقامات ایرانی شکایت کنند.

طیبه راجی به کمیپن گفت: «ما وکیل گرفته‌ایم و پی‌گیری می‌کنیم چون مرگ پدر من به دلیل ضربه‌هایی است که به او وارد کرده‌اند.» او ادامه داد: « این جنایت باید روشن شود و تقاضای کالبدشکافی داریم.»

او همچنین گفت: «او به خاطر اعتقاد خودش رفت و هشت سال برای این مملکت جنگید و من فکر می‌کردم به حرمت این سال‌ها حداقل او را تحت مراقبت‌های پزشکی قرار می‌دهند.»

طیبه راجی گفت: «امروز(۱۲ اسفند ۱۳۹۶) که بعد از پی‌گیری دامادمان با ما از آگاهی تماس گرفتند گفتیم تقاضای کالبدشکافی داریم و هیچ چیزی را قبول نمی‌کنیم. گفتند فردا صبح بروید پزشکی قانونی کهریزک. ما هیچ خبری نداریم که دقیقا چه اتفاقی افتاده چه بلایی سر پدر من آمده. در این مدت حتی نگذاشتند ملاقات کنیم اگر هم کما بوده و وضعیت‌اش خوب نبوده حداقل حقوق شهروندی ما این بود که اطلاع داشته باشیم و بتوانیم او را ببینیم.»

مقامات ایرانی ادعا کردند که محمد راجی در اعتراضات دراویش «مجروح» شده، اما از پذیرفتن مسوولیت‌شان در خصوص مرگ او سرباز زدند. اینکه چه زمانی راجی درگذشته است همچنان نامشخص است و معلوم نیست که او در بازداشتگاه درگذشته است و یا در بیمارستان، خانواده او می‌گویند او پس از اینکه توسط ماموران بازداشت شده، درگذشته است.

در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۶ خبرگزاری فارس‌ که وابسته به سپاه پاسداران از سوی یک منبع اگاه گزارش داد: «یک منبع آگاه با اعلام کذب بودن خبر فوت یکی از دراویش در زندان اوین یا پلیس آگاهی گفت: هیچ گونه فوت مربوط به اعضای فرقه دراویش در حین تحقیق نداشته‌ایم. فرد مورد نظر در شب حادثه در همان خیابان پاسداران در درگیری مجروح شده و به بیمارستان بقیه‌الله منتقل شد، اما فوت کرد.»

در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۹۶ دادستان تهران نیز مرگ راجی در زمان «تحقیقات» و یا تحت بازجویی را تکذیب کرد اما او به این واقعیت اشاره نکرد که محمد راجی در  زمان مرگش در بازداشت بوده است.

هادی قائمی گفت: «چه تعداد دیگری از مردم باید در زندان‌ بمیرند تا مقامات ایرانی به صدای‌های داخل و خارج از ایران توجه کنند و یکتحقیقات مستقل را در این زمینه شروع کنند؟»

دسترسی نداشتن خانواده راجی به او تا مرگ 

طیبه راجی که خود در همان زمان در بازداشت بود اما دیرتر آزاد شد به کمیپن گفت، مقامات ایرانی از دادن هر گونه اطلاعی به خانواده راجی تا قبل از مرگش سر باز زدند.

او گفت: «من خودم آنجا بودم مرا جلوتر از بابا بردند اما من دیدم که بابا زخمی و با صورتی خونی روی زمین افتاده. ولی دیدم که دست‌اش را تکان داد و فهمیدم که زنده است.»

راجی ادامه داد: «مرا چهار و نیم صبح بازداشت و به وزرا بردند و ساعت ۱۲ شب آزاد کردند اما از روز واقعه هیچ خبری از پدرم نداشتیم و هیچ تماسی از او دریافت نکرده بودیم. هرکجا هم که مراجعه کردیم به ما خبری ندادند. زندان فشافویه هم که رفتیم همان دم در به ما گفتند سربازان بالای زندان برای خانواده‌های دراویش اگر بیایند پی‌گیری کنند حکم تیر دارند و شما بروید خانه ما به شما خبر می‌دهیم.»

محمد ارجی یکی از ۳۰۰ نفر درویشی است که بعد از درگیری خشونت‌آمیز بین دراویش و پلیس در تاریخ اول اسفندماه ۱۳۹۶ بازداشت شد.

در جریان درگیری میان دراویش و نیروهای امنیتی و انتظامی، سه پلیس و دو عضو بسیج با اتوبوس، ماشین‌های سمند و پراید زیر گرفته شده و کشته شدند. از آن زمان تا کنون امامان جمعه در خطبه‌های خود از دراویش به عنوان  تروریست و جاسوس نام می‌برند.

ایت‌الله علم‌الهدی امام جمعه‌ی تندروی شهر مشهد در خطبه‌های نماز جمعه روز چهارم اسفند ۱۳۹۶ خود گفت:‌ «…جریان نابه‌کار جاسوسی دشمن زیر پوشش حفاظت محیط زیست و جاسوسی موشکی سرپوش گذاشته شود و برای همین این غائله را برپا کرد و اینها باید شدیداً براندازی شوند زیرا امنیت مردم را هدف قرار داده‌اند.»

دراویش گنابادی اسلام را به روش دیگری تفسیر می‌کنند که به تفسیر حاکمان مستقر شیعی در ایران متفاوت است. جمهوری اسلامی هر نوع نگاه متفاوت به اسلام را به عنوان یک تهدید برای حاکمیت شیعه تلقی می‌کند. اعضای گره دراویش صوفی را بازداشت و آنها را به دلیل اعتقادات خود از دانشگاه اخراج می‌کند.

بر اساس گزارش وب‌سایت مجذوبان‌نور، وب‌سایتی که اخبار دراویش گنابادی را منتشر می‌کند، درگیری بین پلیس و تظاهرات کننده‌ها در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۶، مقابل  پاسگاه پلیس، پس از آن شکل گرفت که پلیس به تظاهرات کننده‌هایی که درخواست آزادی یکی از دراویش بازداشت شده را داشتند حمله کرد. 

این وب‌سایت همچنین گزارش داد که محمد راجی جانباز جنگ ایران و عراق بود که در طول این جنگ فرمانده بسیاری از عملیات‌های جنگ در سپاه پاسداران کردستان را به عهده داشت. او در سال ۱۳۸۲ سپاه را ترک کرد به عنوان یک کشاورز در مظهرآباد، روستای در نزدیکی علیگودرز در استان لرستان زندگی می‌کرد. 

فرهاد نوری، فعال حقوق دراویش در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۶ به کمپین گفته بود که حدود ۱۷۰ نفر از اعضای این گروه به دلیل جراحت‌ در اثر ضرب و شتم توسط پلیس و نیروهای امنیتی در بیمارستان بستری شدند.

مرگ‌های اخیر زندانیان تحت بازداشت در شرایط بسیار مشکوکی رخ داده است که موجب نگرانی درباره بدرفتاری با زندانیان، به ویژه پس از انتشار بیانیه رسمی مقامات ایرانی که گفته بودند زندانیان در اثر «خودکشی» مرده‌اند، شده است.

مقامات ایرانی ادعا کردند که مرگ سینا قنبری در زندان اوین در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۹۶ و وحید حیدری در بازداشتگاه مرکزی اراک در همان ماه، خودکشی بوده است.

کاووس سیدامامی، استاد دانشگاه و محقق حیاط وحش و شهروند دوملیتی (ایرانی-کانادایی) در زندان اوین درگذشت و ادعا شد که او در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۹۶ خودکشی کرده است. درخواست خانواده او و کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل برای یک تحقیقات مستقل از طرف مقامات ایرانی نادیده گرفته شد.

هادی قائمی گفت:‌«امامان جمعه از درگیری بهمن ماه دروایش استفاده می‌کنند تا کل این افراد را خشونت طلب معرفی کنند، چیزی که تنها می‌تواند به تنش‌ها اضافه کند و موجب سو استفاده بیشتر شود.»

قائمی افزود: «اکنون بیشتر از همیشه باید تلاش شود تا  به جای دادن چک سفید امضا به نیروهای امنیتی برای استفاده از خشونت و فشار بیش از حد بر معترضین، از دراویش و زندانیان محافظت شود.»

کمپین بین االمللی حقوق بشر در ایران