ایران از نظر شمار اعدام‌ها 'رتبه دوم جهان ، رتبه اول خاورمیانه' و نسبت به جمعیت رتبه اول دنیا را در اختیار دارد

تازه‌ترین گزارش سازمان عفو بین الملل نشان می‌دهد که تعداد اعدام‌های سال ۲۰۱۲ میلادی در ایران چهار برابر اعدام‌ها در عربستان سعودی بوده است.

بنا بر این گزارش، ۹۹ درصد اعدام‌های منطقه خاورمیانه در چهار کشور اجرا می‌شود: ایران، عربستان سعودی، عراق و یمن.در این کشور‌ها مواردی از «کفر» و «لواط» گرفته تا تجاوز جنسی، قتل عمد و مبارزه مسلحانه با دولت می‌تواند مجازات اعدام را در پی داشته باشد.عفو بین الملل می‌گوید که ایران از نظر تعداد اعدام، در خاورمیانه رتبه نخست و در دنیا پس از چین، با بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون جمعیت، مقام دوم را دارد (ایران  نسبت به جمعیت رتبه اول دنیا داراست).

بنا بر این گزارش، ‌ پس از چین و ایران، ‌ عراق، ‌ عربستان سعودی و آمریکا بیشترین اعدام‌ها را داشته‌اند.

عفو بین المل می‌گوید که حداقل ۳۱۴ نفر در سال میلادی گذشته در ایران اعدام شده‌اند، در حالی که شمار اعدام‌های عربستان ۷۹ مورد بوده است.

تعداد دقیق موارد اعدام‌ در ایران مشخص نیست، به خصوص که نام اعدامی‌ها در مواردی اعلام نمی‌شود و به گفته منتقدان، بعضی از اعدام‌ها هم به طور مخفیانه به اجرا گذاشته می‌شود.

احمد شهید، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در ایران، در گزارش اخیر خود نوشته بود که تعداد واقعی اعدام‌های سال ۲۰۱۲ ایران با احتساب حدود ۲۰۰ مورد که رسما اعلام نشده، احتمالا حداقل ۴۸۹ نفر بوده است.

«عدم شفافیت»

هادی قائمی، هماهنگ کننده کمپین بین المللی برای حقوق بشر در ایران به کامبیز فتاحی، خبرنگار بی‌بی سی فارسی در واشنگتن گفته است: «در کشور ایران اشکال این است که شفافیتی وجود ندارد. بسیاری از اطلاعاتی که از روند دادگاه‌ها برملا شده از دادگاه‌های بسیار سریع حکایت دارد که فقط چند روز طول می‌کشد، متهمان که جانشان گرفته می‌شود به هیچ وجه فرصت آن را ندارند که به طور عادلانه از خودشان دفاع کنند.»

مقام‌های ایرانی با رد چنین اتهاماتی می‌گویند که ۸۰ درصد موارد اعدامی قاچاقچیان مواد مخدر هستند و رویه قضایی کامل در رسیدگی به پرونده های آن‌ها رعایت می‌شود.

محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه جمهوری اسلامی، پیش‌تر در این باره گفته بود: «ما اعدام داریم و به خصوص در مواد مخدر اشد مجازات را داریم ولی هیچ کس در جمهوری اسلامی ایران بدون نظر قاضی دستگیر، بازجویی و محکوم نمی‌شود و بدون محکومیت قطعی هم مجازات نمی‌شود، حال چه مجازات اعدام باشد و چه مجازات دیگر.»

این در حالیست که منتقدان، اعدام را ناقض حق حیات انسان می‌دانند و تاکید دارند که این مجازات غیرانسانی باید به طور کامل از قوانین قضایی تمامی کشورها حذف شود.

هادی قائمی می‌گوید: «نکته دیگر در مورد مواد مخدر این هست که چرا هیچ وقت کارتل‌ها یا کسانی که به طور کلان در پخش مواد مخدر هستند، ما نمی‌بینیم که در زمره اعدام شدگان باشند... ببینید چند سال است که چند نفر را در این زمینه اعدام کردند، اما هر سال استفاده و اعتیاد به مواد مخدر افزایش پیدا می‌کند. پس اعدام نمی‌تواند جواب باشد.»

«گسترش دید منفی»

عفو بین الملل می‌گوید در سال ۲۰۱۲، بدون احتساب چین، حداقل ۶۸۲ نفر در دنیا اعدام شده‌اند که نسبت به سال ۲۰۱۱، دو نفر بیشتر بوده است.

چین در دنیا از نظر اعدام رتبه نخست را دارد ولی به علت عدم شفافیت، تعداد دقیق اعدام‌هایش مشخص نیست و عفو بین الملل تعداد اعدام‌های این کشور را بیش از هزار مورد در سال تخمین زده است.

این سازمان می‌گوید که سال گذشته مجازات اعدام در عراق دو برابر شده و به ۱۲۹ مورد رسیده است. بیشتر اعدامی‌ها در عراق به قتل و فعالیت‌های تروریستی متهم بوده‌اند.

همین طور در هند، ژاپن، پاکستان و گامبیا، اجرای مجازات اعدام از سرگرفته شده است.

با این وجود، فعالان می‌گویند که در مجموع دید منفی به اعدام مجرمان در دنیا رو به گسترش است.

عفو بین الملل، می‌گوید حداقل ۱۴۰ کشور در دنیا مجازات اعدام را رسما منسوخ کرده اند یا از صدور و اجرای چنین احکامی خودداری می‌کنند. در همسایگی ایران، ترکیه نیز در سال ۲۰۰۴ مجازات اعدام را کنار گذاشت.

برایان اوانز، مدیر کمپین حذف مجازات اعدام در عفو بین الملل به بی‌بی سی فارسی گفته است: «مردم در بیشتر کشور‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که اعدام نوعی نقض حقوق بشر است و مجازات موثری نیست. این چیزی است که ما در آمریکا شاهدش باشیم. در بسیاری از کشور‌ها این اجماع به وجود امده که نباید به دولت قدرت کشتن زندانی‌ها را داد. به همین خاطر حمایت از مجازات اعدام در جهان رو به کاهش است.»

عفو بین الملل در گزارش خود نوشته است که یک دهه پیش در ۲۸ کشور مجازات اعدام انجام می اما سال گذشته، این نوع مجازات در ۲۱ کشور صورت گرفته است.

بنا بر این گزارش، در سال ۲۰۱۲ میلادی ایالات متحده تنها کشور در قاره آمریکا بوده که در آن مجازات اعدام به اجرا گذاشته شد.

بنا بر این گزارش، ۴۳ نفر سال پیش در آمریکا اعدام شدند که بیشتر آنها در ایالت تگزاس در جنوب این کشور بوده است.

در آمریکا سال گذشته مجازات اعدام در عمل در نه ایالت اجرا شده است. دست کم ۱۷ ایالت رسما اعدام را ممنوع کرده‌اند، مجازاتی که منتقدان می‌گویند به طور ناعادلانه علیه اقلیت‌های نژادی به ویژه سیاه پوستان بکار گرفته می‌شود.