اعلاميه‌ كنفرانس‌ جهاني‌ اسكان‌ بشر

استانبول‌ ژوئن‌ 1996(37)

1. ما رؤساي‌ دول‌ و هيأت‌هاي‌ رسمي‌ كشورها در دومين‌ كنفرانس‌ بين‌المللي‌ اسكان‌ بشر (هبيتات‌ 2) كه‌ از سوم‌ لغايت‌ 14 ژوئن‌ 1996 در استانبول‌ تركيه‌ برگزار شد، گرد هم‌ آمده‌ايم‌ تا از اين‌ فرصت‌ استفاده‌ كرده‌ و بر اهداف‌ جهاني‌ "مسكن‌ كافي‌ براي‌ همه‌" و تبديل‌ اسكان‌ بشر به‌ محلي‌ امن‌، بهداشتي‌تر، داشتن‌ قابليت‌ بيشتر براي‌ زندگي‌، عادلانه‌تر، پايدار و مثمرتر صحه‌ گذاريم‌. دو موضوع‌ مهم‌ مورد نظر ما در كنفرانس‌، "سرپناه‌ كافي‌ براي‌ همه‌" و "توسعه‌ پايدار اسكان‌ بشر در دنياي‌ شهرگرا" ملهم‌ از منشور سازمان‌ ملل‌ است‌ و با هدف‌ تأييد مجدد مشاركت‌هاي‌ موجود و ايجاد مشاركت‌هاي‌ جديد جهت‌ عمل‌ در سطوح‌ بين‌المللي‌، ملي‌، و محلي‌ براي‌ بهبود محيط‌ زيست‌ زندگي‌ انسان‌ است‌. ما خود را به‌ اهداف‌، اصول‌ و توصيه‌هاي‌ مندرج‌ در "دستور كار هبيتات‌" متعهد دانسته‌ و حمايت‌ همه‌ جانبه‌ خود را براي‌ اجراي‌ آن‌ اعلام‌ مي‌نمائيم‌.

2. ما، از باب‌ ضرورت‌، تدوام‌ وخامت‌ اوضاع‌ سرپناه‌ و اسكان‌ بشر را مطالعه‌ و درك‌ كرده‌ايم‌. در عين‌ حال‌ شهرها و شهركها را بعنوان‌ مراكز تمدن‌، توسعه‌ اقتصادي‌ و پيشرفت‌هاي‌ اجتماعي‌، فرهنگي‌، معنوي‌ و علمي‌ قلمداد مي‌نمائيم‌. ما بايد از فرصت‌هاي‌ پيش‌ آمده‌ براي‌ حفظ‌ تنوع‌ اسكان‌ استفاده‌ كرده‌ تا بتوانيم‌ همبستگي‌ بين‌ مردممان‌ را ارتقاء دهيم‌.

3. ما بر تعهدات‌ خود مبني‌ بر بهبود استاندارد زندگي‌ در مقياس‌ وسيع‌تر، آزادي‌ براي‌ همه‌ بشريت‌ مجدداً صحه‌ مي‌گذاريم‌. ما بخاطر داريم‌ كه‌ "كنفرانس‌ بين‌المللي‌ ونكوور كانادا"، "جشن‌ بين‌المللي‌ سرپناه‌ براي‌ بي‌خانه‌ها" و "استراتژي‌ جهاني‌ براي‌ سرپناه‌"، همگي‌ اينها به‌ افزايش‌ آگاهي‌ جهاني‌ نسبت‌ به‌ مسائل‌ اسكان‌ بشر كمك‌ كرده‌ و براي‌ دستيابي‌ به‌ سرپناه‌ مناسب‌ دعوت‌ به‌ اقدام‌ نموده‌اند. كنفرانسهاي‌ جهاني‌ اخير سازمان‌ ملل‌، خصوصاً، كنفرانس‌ جمعيت‌ و توسعه‌ سازمان‌ ملل‌، به‌ ما رهنمود جامعي‌ براي‌ حصول‌ عاجلانه‌ صلح‌، عدالت‌ و دمكراسي‌ بر اساس‌ توسعه‌ اقتصادي‌، توسعه‌ اجتماعي‌ و حفظ‌ محيط‌ زيست‌ كه‌ به‌ هم‌ وابسته‌اند و بطور دو طرفه‌ عوامل‌ توسعه‌ پايدار را تقويت‌ مي‌كنند، ارائه‌ داده‌ است‌. ما خواهان‌ آنيم‌ كه‌ نتايج‌ اين‌ كنفرانسها را در دستور كار هبيتات‌ بگنجانيم‌

4. براي‌ بهبود كيفيت‌ زندگي‌ در اسكان‌ بشر، بايستي‌، با بدتر شدن‌ اوضاعي‌ كه‌ در غالب‌ موارد، خصوصاً در كشورهاي‌ در حال‌ توسعه‌ به‌ نقطه‌ بحراني‌ رسيده‌ است‌، مبارزه‌ كنيم‌. بدين‌ منظور بايد بطور جامعي‌ از جمله‌ مصرف‌ الگوهاي‌ توليد ناپايدار خصوصاً در كشورهاي‌ صنعتي‌، تغييرات‌ ناپايدار جمعيت‌، شامل‌ ساختار و توزيع‌، دادن‌ اولويت‌ به‌ جمعيت‌ مازاد، بي‌ خانماني‌، فقر فزاينده‌، بيكاري‌، محروميت‌هاي‌ اجتماعي‌، عدم‌ ثبات‌ خانواده‌، منابع‌ ناكافي‌، كمبود ساختار و خدمات‌ اساسي‌، كمبود برنامه‌ريزي‌ كافي‌، عدم‌ امنيت‌ و خشونت‌ رو به‌ رشد، تنزل‌ محيط‌ زيست‌ و آسيب‌پذيري‌ رو به‌ رشد نسبت‌ به‌ امراض‌ را مورد بررسي‌ قرار دهيم‌.

5. چالش‌ اسكان‌ بشر موضوعي‌ جهاني‌ است‌، ولي‌ كشورها و مناطق‌ نيز با مسائل‌ خاصي‌ كه‌ راه‌ حل‌هاي‌ خاصي‌ را مي‌طلبد، مواجه‌ هستند. ما اين‌ نياز را تشخيص‌ مي‌دهيم‌ كه‌ بر مساعي‌ و همكاري‌هاي‌ خود براي‌ بهبود اوضاع‌ در شهرها، شهرك‌ها و روستاها در سرتاسر جهان‌، بويژه‌ در كشورهاي‌ در حال‌ توسعه‌ كه‌ با اوضاع‌ خطرناكي‌ مواجه‌ هستند و كشورهايي‌ با اقتصادهاي‌ در حال‌ انتقال‌، بيفزائيم‌. در اين‌ رابطه‌، ما اذعان‌ داريم‌ كه‌ دنياگرائي‌ اقتصاد جهاني‌ فرصت‌ها و چالش‌ هايي‌ را براي‌ فرآيند توسعه‌، و همچنين‌ ريسك‌ها و تزلزل‌ها و نيل‌ به‌ اهداف‌ دستور كار هبيتات‌ بوسيله‌، اقدامات‌ مثبت‌ ر خصوص‌ مسائل‌ مالي‌ توسعه‌، قروض‌ خارجي‌، تجارت‌ خارجي‌ و انتقال‌ تكنولوژي‌ فراهم‌ آورده‌ است‌. شهرهاي‌ ما بايد جايي‌ باشد، بگونه‌اي‌ كه‌ انسان‌ در عظمت‌ و سلامت‌، امنيت‌، شادي‌ و اميد زندگي‌ كند.

6. توسعه‌ شهري‌ و روستايي‌ بهم‌ وابسته‌ است‌. علاوه‌ بر بهبود اسكان‌ شهري‌، ما بايد كاري‌ كنيم‌ كه‌ ساختار كافي‌، خدمات‌ عمومي‌ و فرصت‌هاي‌ شغلي‌ را به‌ مناطق‌ روستايي‌ ارائه‌ دهيم‌ تا فعاليت‌هاي‌ آنها را افزايش‌ دهيم‌ و شبكه‌اي‌ همگرا از اسكان‌ را ايجاد نمائيم‌ و بدينوسيله‌ مهاجرت‌ از روستا به‌ شهر را كاهش‌ دهيم‌. شهرك‌هاي‌ كوچك‌ و متوسط‌ نيازمند توجه‌ خاص‌ هستند.

7. از آنجايي‌ كه‌ انسان‌ موضوع‌ اصلي‌ توسعه‌ پايدار است‌، لذا اساس‌ اقدام‌ ما در جريان‌ اجراي‌ دستور كار هبيتات‌ انسان‌ است‌. ما نيازهاي‌ خاص‌ زنان‌، بچه‌ها و جوانان‌ را به‌ شرايط‌ امن‌ و سالم‌ درك‌ مي‌كنيم‌ و بايد بر مساعي‌ خود جهت‌ ريشه‌كني‌ فقر و تبعيض‌ بيفزائيم‌ و از تمام‌ حقوق‌ بشر و آزاديهاي‌ اساسي‌ براي‌ همه‌ حمايت‌ كرده‌ و آن‌ را ارتقاء دهيم‌ و به‌ نيازهاي‌ اساسي‌ نظير آموزش‌، تغذيه‌ و خدمات‌ بهداشتي‌ و خصوصاً مسكن‌ كافي‌ براي‌ همه‌ پاسخ‌ دهيم‌. بدين‌ منظور ما خود را به‌ بهبود شرايط‌ زندگي‌ در اسكان‌ بشر بگونه‌اي‌ كه‌ منطبق‌ با نيازها و واقعيت‌هاي‌ محلي‌ باشد، متعهد دانسته‌ و ضروري‌ مي‌بينيم‌ كه‌ روند جهاني‌، اقتصادي‌، اجتماعي‌ و محيط‌ زيستي‌ را مورد بررسي‌ قرار داده‌ تا محيط‌ زيستي‌ بهتر را براي‌ همه‌ مردم‌ ايجاد نمائيم‌. همچنين‌ مشاركت‌ كامل‌ و مساوي‌ زنان‌ و مردان‌ و مشاركت‌ مؤثر جوانان‌ در زندگي‌ سياسي‌، اقتصادي‌ و اجتماعي‌ را تضمين‌ مي‌نمائيم‌. ما بايد دسترسي‌ كامل‌ افراد معلول‌، به‌ علاوه‌، تساوي‌ جنسيت‌ها در سياست‌ها، برنامه‌ها و پروژه‌هاي‌ سرپناه‌ و توسعه‌ پايدار اسكان‌ بشر را ارتقاء دهيم‌. ما با اشاره‌ خاص‌ به‌ بيش‌ از يك‌ ميليارد نفر كه‌ در فقر مطلق‌ زندگي‌ مي‌كنند و اعضاي‌ گروه‌هاي‌ محروم‌ و آسيب‌پذير مذكور در دستور كار هبيتات‌، اين‌ تعهدات‌ را مي‌پذيريم‌

8. ما بر تعهدات‌ خود نسبت‌ به‌ تحقق‌ حق‌ مسكن‌ مناسب‌ مندرج‌ در اسناد بين‌المللي‌ تأييد مجدد مي‌نمائيم‌. در اين‌ راستا خواستار مشاركت‌ شركاي‌ دولتي‌، خصوصي‌ و غيردولتي‌ در تمام‌ سطوح‌ بوده‌ تا امنيت‌ شغلي‌، اجتناب‌ از تبعيض‌ و دسترسي‌ مساوي‌ به‌ مسكن‌ مناسب‌ قابل‌ خريد براي‌ همه‌ و خانواده‌هايشان‌ را تضمين‌ نمائيم‌.

9. ما بايد در جهت‌ گسترش‌ عرضه‌ مسكن‌ قابل‌ تحمل‌ از طريق‌ توانمندسازي‌ بازار براي‌ عمل‌كرد كارآمد و سازگار با مسائل‌ اجتماعي‌ و زيست‌ محيطي‌ و همچنين‌ ارتقاء سطح‌ دسترسي‌ به‌ زمين‌ و اعتبار بكوشيم‌ و به‌ آنهائي‌ كه‌ قادر به‌ مشاركت‌ در بازارهاي‌ مسكن‌سازي‌ نيستند كمك‌ نمائيم‌.

10. به‌ منظور پايدار نمودن‌ محيط‌ زيست‌ جهاني‌ و بهبود كيفيت‌ زندگي‌ در مساكن‌ خود، ما خود را نسبت‌ به‌ رعايت‌ الگوهاي‌ پايدار توليد، مصرف‌، حمل‌ و نقل‌ و توسعه‌ اسكان‌، جلوگيري‌ از آلودگي‌، احترام‌ به‌ ظرفيت‌ اكوسيستم‌ و حفاظت‌ از فرصتها براي‌ نسل‌هاي‌ آينده‌ ملزم‌ مي‌نمائيم‌.

در اين‌ رابطه‌ بايستي‌ در فضاي‌ مشاركت‌ جهاني‌ از سلامت‌ و يكپارچگي‌ اكوسيستم‌ زمين‌ حفاظت‌ و حمايت‌ كرده‌ و به‌ آن‌ حيات‌ بخشيم‌. نظر به‌ عوامل‌ مختلف‌ تنزل‌ محيط‌ زيست‌، ما بر اصول‌ مشترك‌ كشورها با مسووليت‌هاي‌ متفاوت‌ هر يك‌، تأكيد مجدد مي‌نمائيم‌. همچنين‌ مي‌دانيم‌ كه‌ بايد اين‌ اقدامات‌ را بگونه‌اي‌ سازگار با اصول‌ احتياطي‌ و بر طبق‌ توانائي‌ كشورها به‌ انجام‌ رسانيم‌. همچنين‌ بايستي‌ سطح‌ محيط‌ زيست‌ سالم‌ را، خصوصاً از طريق‌ تهيه‌ مقادير كافي‌ آب‌ سالم‌ و مديريت‌ مؤثر فاضلاب‌ افزايش‌ دهيم‌.

11. ما بايستي‌ سطح‌ حفاظت‌، مرمت‌، و نگهداري‌ از مساكن‌ و ابنيه‌ تاريخي‌، فضاهاي‌ آزاد، مناظر و سرپناه‌هايي‌ كه‌ داراي‌ ارزش‌ تاريخي‌، فرهنگي‌، معماري‌، طبيعي‌، مذهبي‌ و معنوي‌ هستند را افزايش‌ دهيم‌.

12. ما استراتژي‌ توانمندسازي‌ و اصول‌ مشاركت‌ را به‌ عنوان‌ دمكراتيك‌ترين‌ و مؤثرترين‌ روش‌ جهت‌ انجام‌ تعهداتمان‌ مي‌پذيريم‌. با شناسايي‌ مقامات‌ محلي‌ به‌ عنوان‌ نزديك‌ترين‌ و مهمترين‌ شركاي‌ خود در جريان‌ اجراي‌ دستور كار هبيتات‌ بايستي‌، در چارچوب‌ قانوني‌ هر كشور، تمركززدائي‌ را از طريق‌ مقامات‌ محلي‌ دمكراتيك‌ ارتقاء دهيم‌ و در جهت‌ تقويت‌ ظرفيت‌هاي‌ مالي‌ و نهادي‌ آنها، مطابق‌ با شرايط‌ كشورها، ضمن‌ رعايت‌ اصول‌ حسابرسي‌ و شفافيت‌ و پاسخگويي‌ به‌ مردم‌ كه‌ از وظايف‌ دولت‌ها در تمام‌ سطوح‌ است‌، عمل‌ كنيم‌. همچنين‌ بايد همكاري‌ خود را با نمايندگان‌ مجلس‌، بخش‌ خصوصي‌، اتحاديه‌هاي‌ كارگري‌، سازمان‌هاي‌ غيردولتي‌ و ديگر سازمان‌هاي‌ اجتماعي‌ ضمن‌ احترام‌ مقتضي‌ به‌ خودمختاري‌ آنها، افزايش‌ دهيم‌. ما بايد نقش‌ زنان‌ را افزايش‌ داده‌ و سرمايه‌گذاري‌ مسوولانه‌ از بعد محيط‌ زيست‌ و اجتماعي‌ را به‌ وسيله‌ بخش‌ خصوصي‌ تشويق‌ كنيم‌. اقدام‌ محلي‌ بايستي‌ بوسيله‌ برنامه‌هاي‌ محلي‌ براساس‌ دستور كار 21 يا هر برنامه‌ مشابهي‌ هدايت‌ و به‌ جريان‌ افتد، بعلاوه‌ بر اساس‌ تجربه‌ همكاري‌ جهاني‌ كه‌ در استانبول‌ بوسيله‌ مجمع‌ جهاني‌ شهرها و مقامات‌ محلي‌ حاصل‌ آمده‌، بدون‌ زيان‌ به‌ سياست‌ها، اهداف‌، اولويت‌ها و برنامه‌هاي‌ ملي‌ ترسيم‌ گردد. استراتژي‌ توانمندسازي‌ مستلزم‌ انجام‌ اقدامات‌ خاص‌ دولت‌ها، عندالاقتضاء، نسبت‌ به‌ گروههاي‌ محروم‌ و آسيب‌پذير مي‌باشد.

13. از آنجائي‌ كه‌ اجراي‌ دستور كار هبيتات‌ مستلزم‌ منابع‌ مالي‌ كافي‌ است‌، لذا بايد امكانات‌ مالي‌ را شامل‌ منابع‌ جديد و اضافي‌، از هر منبعي‌ اعم‌ از چندجانبه‌، دو جانبه‌، عمومي‌ و خصوصي‌، در سطح‌ ملي‌ و بين‌المللي‌ بسيج‌ كنيم‌. در اين‌ رابطه‌ ما بايد ظرفيت‌سازي‌ را سهولت‌ بخشيده‌ و سطح‌ انتقال‌ تكنولوژي‌ و دانش‌ فني‌ را ارتقاء دهيم‌. علاوه‌ بر اين‌ ما بر تعهدات‌ پيشين‌ خود در كنفرانس‌هاي‌ بين‌المللي‌ اخير سازمان‌ ملل‌، خصوصاً تعهدات‌ مندرج‌ در دستور كار 21 درباره‌ تأمينات‌ مالي‌ و انتقال‌ تكنولوژي‌ مجدداً تأكيد مي‌ورزيم‌.

14. ما معتقديم‌ كه‌ اجراي‌ كامل‌ و مؤثر دستور كار هبيتات‌ مستلزم‌ تقويت‌ نقش‌ و وظايف‌ مركز اسكان‌ بشر سازمان‌ ملل‌ (هبيتات‌) است‌. در اين‌ رابطه‌ ضروري‌ است‌ كه‌ اين‌ مركز بر اهداف‌ و مسائل‌ استراتژيكي‌ كاملاً مشخص‌ و روشن‌ متمركز گردد. بدين‌ منظور ما براي‌ اجراي‌ موفقيت‌آميز دستور كار هبيتات‌ و برنامه‌ عمل‌ آن‌ حمايت‌ خود را اعلام‌ مي‌داريم‌. در رابطه‌ با اجراي‌ دستور كار هبيتات‌، بطور كامل‌ سهم‌ طرحهاي‌ عمل‌ ملي‌ و منطقه‌اي‌ تهيه‌ شده‌ براي‌ اين‌ كنفرانس‌ را به‌ رسميت‌ مي‌شناسيم‌.

15. اين‌ كنفرانس‌ در استانبول‌ عصري‌ جديد، عصري‌ از فرهنگ‌ و همبستگي‌ را رقم‌ مي‌زند. همانطور كه‌ به‌ سوي‌ قرن‌ بيست‌ و يكم‌ حركت‌ مي‌كنيم‌، با ديدي‌ مثبت‌ از اسكان‌ بشر، حس‌ اميد براي‌ آينده‌ مشتركمان‌ و اصرار بر پيوستن‌ به‌ چالشي‌ حقيقي‌ و ارزشمند، چالشي‌ كه‌ با هم‌ دنيايي‌ بسازيم‌ تا هر كسي‌ بتواند در آن‌ در خانه‌اي‌ امن‌ با اميد به‌ يك‌ زندگي‌ راحت‌، با عزت‌، سالم‌، ايمن‌، شاد و اميدوار داشته‌ باشد.

منبع: کتاب گزیده ای از مهم ترین اسناد بین المللی حقوق بشر / تهیه و تنظیم مرکز مطالعات حقوق بشر ; [برای ] سازمان ملل متحد برنامه عمران ملل متحد . -- تهران : دانشگاه تهران ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، 1381
http://www.unic-ir.org/treaties.htm